مجالی برای معرفی جاذبهها گروه اجتماعی كردها با نام «تری ره شه» میشناسندش و دیگران «انگور سیاه» صدایش میزنند. انگور سردشت طرفداران خود را در استان آذربایجان غربی و شهرهای اطراف دارد، اما هستند كسانی كه مصرفكننده این محصول هستند اما نمیدانند محل كشت آن كجاست. دو سال است كه سردشتیها فصل برداشت انگور را در شهرشان جشن میگیرند و جشنوارهای برای معرفی محصول منطقه خود برگزار میكنند. جشنوارهای كه فرماندار سردشت معتقد است میتواند كاركرد مهمی در زمینه جذب گردشگران و معرفی جاذبههای این منطقه داشته باشد. نیمه شهریور در غرب كشور فصل برداشت محصول است. باغداران سردشت هم در این فصل جعبههای انگور را به دوش میگیرند و از دامنههای پرشیب باغهایشان محصول برداشت میكنند. در بازار لبالب از میوههای گلخانهای، انگور سیاه سردشت محصولی ارگانیك است كه بدون استفاده از سموم شیمیایی و به صورت دیم كشت میشود. گردشگری؛ جانی دوباره در شهرهای مرزی از روزی كه سیاستهای دولت برای مبارزه با قاچاق كالا منتهی به مرزها شد، مرزهای غیر رسمی بسته شدند و بازارچههای مرزی از رونق افتادند و كولهبران بسیاری بیكار شدند. راهكاری كه بسیاری از كارشناسان برای حل مشكلات مرزنشینان ارایه كردند، جایگزینی گردشگری به جای كولهبری بود. شهرهای مرزی ایران به ویژه مرزهای غربی به دلیل شرایط خاص و امنیتی كه در سالهای پیش و پس از جنگ داشتند، سالها سهمی جز مهجوریت نداشتند. این روزها كه شاخههای مختلف گردشگری در ایران معرفی شدهاند و بسیاری از اهالی سفر از انواع مختلف گردشگری استقبال میكنند، تنها كمی توجه و سرمایهگذاری در شهرهای مرزی كافی است تا هم مشكل اشتغال در این مناطق تا حدی از مرحله بحران عبور كند و هم گردشگری داخلی رونق بگیرد. گردشگری كشاورزی یكی از گونههای گردشگری است كه در سالهای اخیر در ایران هم مورد اقبال قرار گرفته است. جشنواره انگور سردشت هم میتواند به شكلی گستردهتر و در سطح ملی برگزار شود تا بهانهای باشد برای سفر گردشگران در روزهای پایانی تابستان به منطقهای كه تابستانهای خنكی دارد. علاوه بر این آیینها و رفتار مردم در هنگام برداشت محصول و همچنین رسوماتی كه در مناطق مختلف برای برداشت محصول وجود دارد، میتواند یكی دیگر از جاذبههایی باشد كه علاقهمندان به گردشگری كشاورزی را جذب كند، فرماندار سردشت در خصوص آیینهایی كه در فصل برداشت انگور برگزار میشود میگوید: «همه آیینهای ما مرتبط با هم هستند، داستانهای نوشته و نانوشته بسیاری مرتبط با این محصول در فرهنگ مردم منطقه وجود دارد كه میتوان از دل فرهنگهای بومی بیرون كشید. در عین حال شكل برداشت محصول هم به خودی خود یكی از جاذبههاست. بعضی از این باغهای انگور در شیبهای تند قرار دارند و باغداران مجبورند با وسایل و تجهیزات مخصوصی به پرورش و برداشت انگور بپردازند. سعی كردهایم در برگزاری جشنواره به تجربههای تاریخی و فرهنگ مردم این منطقه هم بپردازیم.» جشنوارهای برای معرفی جاذبههای گردشگری مهندس نژاد جهانی فرماندار سردشت، در خصوص اهداف برگزاری جشنواره به «اعتماد» میگوید: «هدف ما از برگزاری جشنواره در درجه اول مالی و اقتصادی نیست بلكه قصد داریم با نگاهی تبلیغی و حمایتی چند حوزه را پوشش دهیم. انگور سیاه را تبلیغ كنیم، تلاش برای اینكه این محصول را به عنوان برند شهرستان معرفی كنیم، تا موجب سود بیشتر كشاورزان و تولید بیشتر این محصول در منطقه شود. در كنار این مباحث به دنبال این هستیم كه سایر محصولات شهرستان به خصوص محصولات ارگانیك مانند سماق و عسل و بلوط و انار را هم معرفی كنیم.» انگور سردشت با اینكه جزو محصولات عمده این منطقه محسوب میشود، هنوز این امكان را دارد كه در حجمی بیشتر از میزان فعلی تولید شود و به گفته مسوولان این شهر در صورتی كه زمینه لازم و زیرساختهای مورد نیاز فراهم شود این قابلیت را دارد كه در حوزه صادرات حرفی برای گفتن داشته باشد، نژاد جهانی در این رابطه میگوید: «حدود ٥ هزار و ٥٠٠ هكتار از زمینهای شهرستان زیر كشت این محصول هستند و سالانه بین ٢٥ تا ٣٠ هزار تن انگور از باغهای سردشت برداشت میشود. این محصول علاوه بر اینكه به صورت تازه مورد استفاده است، این قابلیت را دارد كه در دوشابسازی، تهیه سركه، شیره انگور، مارمالاد و مواردی از این دست هم مورد استفاده قرار گیرد. با معرفی علمی و اقتصادی محصول قصد داریم سرمایهگذارانی را در این زمینه به منطقه جذب كنیم.» در سردشت تهیه محصولات جانبی از انگور سیاه به شكل سنتی انجام میشود و هنوز این امكان كه این محصولات به شكل صنعتی و با قصد صادرات تولید شود در شهرستان وجود ندارد، همین است كه تاكید برگزاركنندگان جشنواره انگورسیاه بر جذب سرمایهگذاران به این منطقه است، اتفاقی كه میتواند بخش زیادی از نیروهای كار جوان و محلی را مشغول كار كند، جوانانی كه سالها جز كولهبری گزینه دیگری پیش رویشان قرار نداشت، نژاد جهانی در این رابطه میگوید: «یكی از اهداف ما این است كه فضایی را ایجاد كنیم كه محصولات مرتبط با انگور سیاه به صورت صنعتی و به شكل انبوه تولید شود. این محصول به دلیل نبود زیرساختهای لازم عمدتا به صورت برداشت و تازهخوری مورد استفاده است. البته كارخانهای سالها قبل توسط بخش دولتی در منطقه احداث شد و چند سال بعد به بخش خصوصی واگذار شد، اما مشكل این كارخانه این است كه به صورت فصلی فعالیت میكند. با توجه به موقعیت ممتاز شهرستان و قرارگیری در نزدیكترین نقطه به بنادر دریای مدیترانه و همچنین بازار مصرفی و بسیار مهم عراق، میتوان فروش محصولات را در طول سال تضمین كرد.» فرماندار سردشت در خصوص كم و كیف برگزاری جشنواره انگور به «اعتماد» میگوید: «دومین جشنواره انگور سیاه سردشت روز ١٨ شهریور است از ساعت ٤ بعد از ظهر در محل چشمه آب معدنی گراوان برگزار خواهد شد. فصل برداشت این محصول از ١٥ شهریور آغاز میشود. برای ما بهتر بود كه این جشنواره دیرتر برگزار شود، اما به دلیل آغاز ماه محرم و به حرمت این ماه جشنواره را قبل از شروع ماه محرم برگزار خواهیم كرد.» نژادجهانی میگوید: «ما این جشنواره را برای مردم سردشت برگزار نمیكنیم، این جشنواره برای رساندن صدای مردم این شهر به سراسر كشور و حتی فراتر از مرزهای ایران برگزار میشود.» سردشت سالها زیر سایه جنگ نفس كشیده و بالیده است. هنوز سردشت زخم جنگ را بر چهره دارد و هنوز نامش یادآور روزهای تلخ و گس و طعم خردل و بمب شیمیایی است. اما میشود تصویر دیگری از سردشت و مردمانش را در ذهن داشت. میشود وقتی نام سردشت میآید، آدمها تصویر دشتهای پر از شقایق را در ذهنشان مرور كنند و منطقه بكر «كانی گراوان» و آبشار بلندبالای «شلماش» را به خاطر بیاورند. سردشتیها چند سالی است كه لقب «نگین سبز گردشگری غرب كشور» را به زادگاه خود دادهاند و برای معرفی جاذبههای گردشگری شهر خود نیز در فضای مجازی تلاش میكنند. همین است كه امسال جشنواره انگور سیاه در كنار یكی از جاذبههای طبیعی كمنظیر سردشت برگزار میشود: «قصد داریم هر دوره جشنواره را در كنار یكی از جاذبههای گردشگری سردشت برگزار كنیم تا در كنار برگزاری جشنوارهای برای معرفی محصولی كشاورزی، به معرفی جاذبههای گردشگری نیز بپردازیم. با همین رویكرد سال گذشته جشنواره در روستای «گومان» برگزار شد و امسال در منطقه نمونه گردشگری «كانی گراوان» برگزار خواهد شد. آب معدنی كانی گراوان آب نوشیدنی نیست، بلكه خاصیت درمان پوستی دارد. در عین حال این منطقه از نظر زیبایی هم منطقه بینظیری است. یكی از كاركردهای جشنواره، معرفی این مكان مهم گردشگری خواهد بود. اعتقاد داریم كه گردشگری محور اصلی توسعه و از بخشهای با اهمیت سردشت است و میتواند در توسعه این منطقه نقش كلیدی داشته باشد.» گردشگری میتواند نقش همان حلقه گمشدهای را داشته باشد كه فقدانش سالها در شهرهای مرزی باعث شد تا مرزنشینان هر روز بیشتر و بیشتر برای امرار معاش خود وابسته به مرز شوند، اما هنوز هم میتوان رونق و زندگی را به این مناطق برگرداند و تلاش كرد برای اینكه این شهرها را از زیر سایه جنگ بیرون آورد و طعم خوش آرامش و آسایش را به آنها چشاند، تا كولهبری تنها گزینه انتخاب مردان مرزنشین نباشد.
نظرات